De situatie in Nederland op dit moment is niet alleen te omschrijven als chaotisch, maar ook als beangstigend. Door de verspreiding van het Coronavirus ondervindt de hele wereld problemen met de voortgang van het dagelijks leven. In Europa zijn er al verschillende landen in een complete lock-down. Hoewel Nederland niet volledig ‘op slot’ is, zijn er drastische maatregelen genomen waardoor vele ondernemers en bedrijven flinke financiële klappen krijgen. Vele werkgevers ondervinden onder andere een grote afname van de werkzaamheden.
Op dinsdagavond 17 maart 2020 presenteerde het kabinet een aantal maatregelen voor economische tegemoetkoming aan ondernemers in Nederland die de financiële gevolgen van de Corona-crisis goed (gaan) voelen. Arbeidsrechtelijke vragen die tevoorschijn komen in deze onzekere tijd betreffen de doorbetaling van loon bij quarantaine en het treffen van maatregelen op de werkvloer. Hieronder een uiteenzetting van een aantal knelpunten.
Maatregelen op de werkvloer
Als ondernemer bent u verplicht te zorgen voor een veilige werkomgeving. De Wereldgezondheidsorganisatie heeft elk bedrijf verzocht maatregelen tegen het coronavirus te treffen. Er is een lijst met algemene tips gepubliceerd, waar onder andere de volgende punten op te vinden zijn:
Regelmatig reinigen van de werkplek met ontsmettingsmiddel;
Personeel stimuleren om zo veel mogelijk de handen te wassen. Daarvoor moeten er voldoende middelen aanwezig zijn zoals zeep en schone handdoeken;
Mensen met symptomen of uit risicogebied moeten naar huis worden gestuurd;
Zorgen voor voldoende afstand tussen de werknemers;
Promoten van thuiswerken.
Nu is het begrijpelijk dat in sommige sectoren het niet mogelijk is om ál deze maatregelen in acht te nemen, waarbij vooral het thuiswerken lastig zal zijn. Postbodes, supermarktmedewerkers en transportmedewerkers bijvoorbeeld. Een werkgever is – onder andere in het kader van goed werkgeverschap – verplicht om zo veel mogelijk maatregelen te treffen om te zorgen voor een veilige werkomgeving. Indien u grotendeels vasthoudt aan bovengenoemde maatregelen, zou een geschikte werkomgeving gewaarborgd moeten zijn.
Loondoorbetaling van werknemers die thuis zitten
Als iemand ziekteverschijnselen vertoont of uit een risicogebied komt, wordt hij of zij verzocht om niet naar de werkplek te komen. Indien mogelijk moet de werknemer dan thuis verder werken. Zoals hierboven genoemd, is dat niet altijd mogelijk.
Indien een werknemer niet meer kan werken omdat hij of zij daadwerkelijk is besmet met het Coronavirus, is die persoon aan te merken als ziek. Dat houdt in dat de normale regels van ziekteverzuim van toepassing zijn net zoals wanneer iemand met een langdurige ziekte niet geschikt is om op de werkvloer te verschijnen. De werkgever is gehouden uw loon door te betalen. De werknemer heeft recht op doorbetaling van het salaris. Daarnaast kan een oplossing worden gevonden in het thuiswerken indien de werknemer daartoe in staat is, maar veel branches zijn hiervoor niet geschikt.
Het nieuwe art. 7:628 BW stelt dat een werknemer toch recht heeft op loon, ook als de werknemer de arbeid geheel of gedeeltelijk niet heeft verricht, tenzij het niet verrichten van de arbeid voor rekening van de werknemer moet komen. In beginsel is de werkgever gehouden om loon door te betalen. Met het stilleggen van talloze bedrijven in Nederland is dat moeilijk. De werkgevers van bijvoorbeeld de horecabedrijven moeten hun personeel door blijven betalen maar ontvangen helemaal geen inkomsten. Dat de bedrijven dicht zijn, komt voor niet risico van de werknemer. In dit geval geldt het uitgangspunt ‘geen arbeid, toch loon’.
Verminderde omzet
Tevens ondervinden de ondernemingen die nog steeds geopend zijn een financiële strop door het afnemen van de werkzaamheden. Bijvoorbeeld in de dienstverleningssector zoals reisorganisaties neemt het aantal nieuwe klanten rap af en zijn zij genoodzaakt werknemers naar huis te sturen. Als er minder werk is, kunnen werkgevers in bepaalde situaties van overmacht de werktijd van hun werknemers verkorten. De werkgever kon voorheen dan werktijdverkorting aanvragen. Maar door de grote hoeveelheid verzoeken binnen deze regeling heeft het kabinet een tijdelijke noodoplossing gepresenteerd: Noodfonds Overbrugging Werkgelegenheid.
Ondernemers die minimaal 20 procent minder omzet verwachten, kunnen bij het UWV werktijdverkorting via de nieuwe NOW aanvragen. Bij goedkeuring betaalt de overheid maximaal 90 procent van het salaris, dat was 75 procent bij de normale werktijdverkorting. De voorwaarde is dat bedrijven geen mensen ontslaan en de rest van het loon zelf doorbetalen.
Op deze manier krijgen de werknemers gewoon hun loon doorbetaald en gaan de werkgevers (hopelijk) niet ten onder aan de Corona-crisis. Daarnaast krijgen ondernemers die het hardst worden getroffen een bedrag ad € 4.000 als noodvoorziening. Het gaat dan om bedrijven die hun omzet zo goed als compleet zien verdwijnen, zoals bijvoorbeeld de horeca, de reisorganisaties en sectoren die hun werkzaamheden niet meer uit kunnen voeren omdat ze op afstand moeten blijven (denk aan kappers).
Zelfstandigen zonder personeel
Bovenstaande informatie was voornamelijk relevant voor iedereen met een arbeidsovereenkomst. Maar ons land telt meer dan een miljoen zelfstandigen. Sommigen zullen in staat zijn hun werkzaamheden voort te zetten, anderen niet. Voor die zelfstandigen komt het kabinet met een gift. Zij kunnen een uitkering aanvragen gedurende drie maanden waarin zij ten minste het minimumloon te besteden hebben. Op deze manier worden de zelfstandigen beschermd. Nadere specificaties zijn nog niet bekend gemaakt.
Overige maatregelen
Daarnaast heeft het kabinet medegedeeld dat ondernemers betaling van hun inkomens-, vennootschaps-, loon- en omzetbelasting mogen uitstellen en dat hiervoor geen extra kosten in rekening worden gebracht. Ook zal de Staat voor 50% garant staan indien bedrijven gebruik willen maken van de Garantie Ondernemersfinanciering-regeling. Daardoor wordt het gemakkelijker voor ondernemers om aan financiering te komen, nu de banken een extra garantie hebben en eerder tot het verstrekken van krediet over zullen gaan.
Uitzendkrachten
Uitzendkrachten die door de maatregelen vanwege het coronavirus geen werk hebben, melden zich massaal ziek om de WW te ontlopen. Zij vluchten als het ware naar de Ziektewet. Hoewel bij uitzendkrachten het beginsel van “geen arbeid, geen loon” geldt, wordt er wel loon doorbetaald indien er sprake is van ziekte. Nu is dit in de Corona-tijd een moeilijk punt. Met een kleine verkoudheid zou de uitzendkracht normaal doorwerken. In deze tijd is dat niet mogelijk. Is dit dan een ziekmelding? De uitzendkracht komt niet werken, maar niet omdat hij niet in staat is te werken wegens ziekte. De uitzendkracht is gedwongen om thuis te blijven bij symptomen en de ziekmelding ontstaat wegens besmettingsangst van het COVID-19 virus.
Uitzendkrachten krijgen bij ziekmelding wel doorbetaald. Dit geschiedt middels een Ziektewetuitkering van het UWV of het uitzendbureau heeft een loondoorbetalingsverplichting.
Slot
In deze bijzondere tijden is het van belang om op elkaar te letten. Bent u werkgever? Let op uw collega’s en werknemers. Neem de juiste en voldoende voorzorgsmaatregelen. Hoewel het kabinet met verschillende maatregelen komt ter financiële compensatie, blijven het onzekere tijden.
Meer weten?
Heeft u specifiekere vragen in het Arbeidsrecht (al dan niet met het oog op het Corona-virus) neem dan gerust contact op met één van onze advocaten.