Recentelijk heeft de rechtbank Rotterdam een man veroordeeld tot 3 jaar cel wegens het omzeilen van de sancties tegen Rusland. De onderneming waaraan hij leiding gaf, werd bovendien veroordeeld tot een boete van € 200.000,--. In dit blog leest u waarvoor de man precies veroordeeld is, waarom dat in strijd is met de sanctieregels. Bezint eer u begint.
Verkoop verboden goederen
De man werd allereerst verweten dat hij, kort gezegd, zogenoemde ‘goederen voor tweeërlei gebruik’ (dual use-goederen) had verkocht aan Russische bedrijven. Goederen voor tweeërlei gebruik zijn goederen die militair gebruikt kúnnen worden, ookal zijn ze daarvoor niet primair ontwikkeld. Denk daarbij onder meer aan kleine bootjes, die zowel voor de plezierjacht als ook voor maritieme doeleinden, bijvoorbeeld militaire transporten, kunnen worden gebruikt. In dit geval ging het onder meer om een bepaald typen schakelingen. De man werd ook verdacht van het opzettelijk deelnemen aan activiteiten die tot doel of gevolg hebben dat de sancties worden omzeild.
De verdachte moest onder meer uit Rusland bestelde elektronische schakelingen – die ook militair gebruikt kunnen worden – controleren op compleetheid aan de hand van de facturen. De Russische klant en de verdachte lieten op geen enkel moment weten dat de schakelingen niet aan de verwachtingen voldeden. Daarom mag, volgens de rechtbank, worden aangenomen dat de schakelingen die naar Rusland werden uitgevoerd ook daadwerkelijk aan de verwachtingen van de klant voldeden en vielen binnen de omschrijving op de factuur vermeld. Omdat de schakelingen kennelijk goed werkten, militair kunnen worden gebruikt, én vielen binnen de omschrijving op de factuur (aan de hand waarvan werd vastgesteld dat het een verboden product ging) is er sprake van een ‘goed voor tweeërlei gebruik’.
Naast de uitvoer van goederen heeft de man ook valse facturen opgemaakt, door de naam van de klant te veranderen in niet-Russische afnemers, terwijl de klant in werkelijkheid wél Russische bedrijven waren. De advocaat van de man voerde nog aan dat op de factuur de Malediven als bestemming genoemd stond en dat de schakelingen daar ook daadwerkelijk naartoe gingen. Daarom zouden de facturen niet vals zijn.
De rechtbank gaat daar niet in mee, en schrijft dat “iedereen wist dat de Malediven niet de eindbestemming waren. Op allerlei stukken stond dat de goederen in transit waren en dat de (uiteindelijke) bestemming Rusland was”. Daarmee hadden de Russische bedrijven als klant genoemd moeten worden. De man wist dat de Russische bedrijven de echte klant waren – hij had nota bene zelf de naam vervalst.
Sancties
Er zijn verschillende sancties ingesteld nadat Rusland een oorlog begon in Oekraïne. In de Europese Verordening 833/2014 staat, kortgezegd, een bepaling die het in beginsel verbiedt om goederen voor tweeërlei gebruik (dual use-goederen) te verkopen, leveren of uit te voeren aan een Russisch persoon of bedrijf. Daarnaast staat in die Verordening ook een bepaling tegen omzeiling van de ingestelde sancties. Vast staat dat de verkochte en geleverde schakelingen een militair doel kunnen dienen, en dus vallen onder ‘goederen voor tweeërlei gebruik’. Dat maakt dat deze schakelingen nooit verkocht hadden mogen worden aan een Russisch bedrijf. Hierbij is van belang om op te merken dat óók de indirecte verkoop, levering en uitvoer verboden is. Dat de goederen eerst nog naar de Malediven gingen, maakt voor de strafbaarheid niet uit, tenzij misschien helemaal onbekend was (en vooral ook niet bekend kon zijn) dat de goederen uiteindelijk naar Rusland zouden gaan.
Celstraf
De rechtbank merkt nog op dat de gang van zaken bij de man en het bedrijf waar hij voor werkte 7 maanden lang heeft voortgeduurd. De man was een “essentiële schakel in deze omzeilingsroute”. Hij bestelde ook nog eens deze producten met een formulier waarop stond dat een bedrijf in nota bene Oekraïne de eindgebruiker zou zijn. Hij controleerde de goederen en was betrokken bij de uitvoering ervan. Het ontwijken van de sancties was in wezen zijn verdienmodel geworden, hoewel hij goed op de hoogte was van de geldende sancties en desondanks toch doorging. De rechtbank rekent de man deze handelwijze zwaar aan en veroordeelt hem tot een (onvoorwaardelijke) gevangenisstraf van 3 jaar.
Voorkomen beter dan genezen
Voorkomen is, zoals het spreekwoord luidt, beter dan genezen. Ook in zaken waarin (mogelijk) sancties spelen is dat het geval. Daarom is het belangrijk om goed onderzoek te doen naar de (uiteindelijke) klant, zeker als er gehandeld wordt in spullen die militair gebruikt kunnen worden of wanneer een levering via een ongebruikelijk land, zoals de Malediven of Kazachstan, verloopt. De sanctieregelgeving is vaak ingewikkeld en verandert ook relatief snel. Daarom is het goed om juridische ondersteuning te zoeken bij vragen waarbij sancties mogelijk een rol spelen. Op deze manier wordt de kans op (strafrechtelijke) aansprakelijkheid verkleind.
Heeft u een vraag over de sancties tegen Rusland, over goederen voor tweeërlei gebruik (dual use-goederen) of over import/export van goederen in het algemeen? Neem dan gerust contact op met één van onze advocaten.