“Als je de zaak wint, krijg je van de andere partij alle gemaakte proceskosten vergoed. Toch?”
Dit keer een blog over het stelsel van de proceskostenvergoeding in het civiele recht. Het valt ons op dat veel mensen nog altijd denken dat wanneer een partij een zaak waarover de rechter heeft beslist (voor het overgrote deel) wint, diegene de proceskosten volledig vergoed krijgt van de andere partij. Helaas is dit in het merendeel van de gevallen niet het geval. De hoofdregel is dat de winnende partij slechts een gedeelte van de gemaakte proceskosten krijgt vergoed. Dit kan sommige partijen er ook van weerhouden om een procedure te starten.
In dit blog wordt onder proceskosten verstaan: advocaatkosten, griffierecht en deurwaarderskosten.
In dit blog wordt stil gestaan bij de proceskostenvergoeding bij winst van een zaak. Als voorbeeld wordt even een simpele procedure bij de rechtbank gehanteerd.
Een voorbeeld van een procedure bij de rechtbank
Om een zaak bij de rechtbank aanhangig te maken, zal normaliter een dagvaarding uitgebracht moeten worden (sommige procedures worden ingeleid met een verzoekschrift). In veel gevallen zal de wederpartij daarop schriftelijk reageren. Het is gebruikelijk dat daarna een zitting wordt ingepland. Dan kan de rechter vragen stellen en wordt bekeken of partijen mogelijk tot een regeling kunnen komen. Als partijen tot een regeling komen, hoeft de rechter namelijk geen uitspraak te doen.
Stel u voor. Uw onderneming heeft een vordering van € 30.000,- jegens een debiteur. U schakelt een advocaat in en er wordt er een dagvaarding door deze advocaat opgesteld. De deurwaarder betekent deze dagvaarding bij uw wederpartij. Om de zaak vervolgens bij de rechtbank ‘aan te melden’ moet u als eisende partij griffierecht betalen. In deze situatie is dat € 952,-. De wederpartij dient een schriftelijke reactie in. De inhoud hiervan moet uiteraard eerst door uw advocaat bestudeerd worden. Daarna vindt er een zitting plaats waar u samen met uw advocaat aanwezig bent. Dat brengt uiteraard kosten met zich.
Een regeling wordt niet getroffen. De rechter beslist in uw voordeel. Het is dan gebruikelijk dat de rechter ook een proceskostenvergoeding toewijst omdat u hebt moeten procederen om uw gelijk te halen. In uw geval is een dagvaarding uitgebracht en zal geoordeeld worden dat de deurwaarderskosten moeten worden betaald door de wederpartij. Dit zal ook gelden voor het door u betaalde griffierecht. Echter, uw advocaatkosten zullen niet volledig vergoed worden. De hoogte van de advocaatkosten wordt namelijk vastgesteld op basis van afgegeven liquidatietarieven. Het liquidatietarief dat zal worden toegewezen is afhankelijk van de verrichte werkzaamheden en het belang van de zaak. Voor iedere handeling wordt een aantal punten toegekend. Ieder punt heeft een waarde. Die waarde is afhankelijk van (het belang van) de zaak.
In het voorbeeld zullen er punten worden toegekend aan de dagvaarding, de reactie van de wederpartij daarop en de zitting. Drie punten dus. Aangezien uw zaak een belang kent van € 30.000,-, vertegenwoordigt één punt € 721,-. In totaal zal er dus een bedrag van € 2.163,- (€ 721,- maal 3) worden toegewezen aan advocaatkosten. Als uw advocaatkosten hoger zijn uitgevallen, betekent dat dus dat u alsnog met een restant blijft zitten.
Hoe zit het bij een kantonzaak?
Indien uw zaak voor de kantonrechter dient, geldt hetzelfde principe. De kantonrechter behandelt binnen het civiele recht zaken tot een bedrag van € 25.000,-. Ook behandelt de kantonrechter bijvoorbeeld arbeidszaken, huurzaken en consumentenkoopzaken. Bij een kantonzaak is het niet verplicht om je te laten bijstaan door een advocaat. Veel partijen doen dat echter wel. De liquidatietarieven ‘kanton’ zijn echter lager. Als uw vordering dus bijvoorbeeld € 15.000,- was geweest, zullen de toe te wijzen advocaatkosten dus lager uitvallen. Dit betekent echter niet dat in realiteit uw advocaatkosten ook lager zouden zijn geweest.
Afwijken van het liquidatietarief? Enkel bij hoge uitzondering
Het is de rechter toegestaan om af te wijken van het liquidatietarief. Dit komt echter bijna nooit voor. Dit gebeurt alleen in zeer uitzonderlijke omstandigheden. Hierbij kan gedacht worden aan bijvoorbeeld de situatie dat er sprake is van misbruik van het procesrecht. In de rechtspraak komt naar voren dat hiervan bijvoorbeeld sprake kan zijn als de eisende partij zijn vordering baseert op feiten en omstandigheden waarvan hij de onjuistheid kende dan wel behoorde te kennen of op stellingen waarvan hij op voorhand moest begrijpen dat deze geen kans van slagen hadden. Er moet dus sprake zijn van een bij voorbaat kansloze vordering. Daarvan is niet snel sprake. Dit wordt ook terughoudend bekeken, aangezien wettelijke gewaarborgd is dat iedereen het recht heeft op toegang tot de rechter.
Vragen?
Heeft u vragen over dit blogbericht of heeft u andere vragen op het gebied van procesrecht? Neem dan gerust contact op met één van onze advocaten.